WIBOR i WIRON – co oznaczają dla kredytobiorców?
Temat wskaźników referencyjnych nigdy tak nie absorbował klientów, jak przez ostatnie 2-3 lata. Po okresie niskich stóp procentowych przyszedł czas na ich podwyżki, a głównym powodem była wysoka inflacja. Przypomnijmy, że to właśnie stopy procentowe są głównym narzędziem banku centralnego, służącym do walki z nadmiernym wzrostem cen. Wzrost stopy referencyjnej banku centralnego przełożył się na wyraźny wzrost rat kredytów i obawy kredytobiorców o możliwość ich spłaty. WIBOR był na ustach wszystkich uczestników rynku finansowego, a niektórzy z nich pokusili się o kwestionowanie wiarygodności wskaźnika, tym bardziej że pojawił się temat reformy.
Obecnie większość banków oferuje kredyty ze zmiennym oprocentowaniem opartym o WIBOR. Niewiele jest banków, które zdecydowały się na zastosowanie nowego wskaźnika WIRON w umowach (np. ING Bank). Na razie nic nie wskazuje na to, żeby pozostałe instytucje poszły śladem, ponieważ zakończenie reformy wskaźnikowej zostało przesunięte z 2025 na koniec 2027 r.
Przebieg reformy ogląda się niczym film sensacyjny ze zwrotami akcji – wciąż nie jest pewne, który wskaźnik ostatecznie zastąpi WIBOR. Nie powinno to dziwić, ponieważ warunki rynkowe uległy zmianie (stąd pomysł o przeglądzie dodatkowych wskaźników), a tranzycja powinna zakończyć się w taki sposób, żeby miała jak najmniejsze konsekwencja dla instytucji finansowych i klientów.
Czym są WIBOR i WIRON?
WIBOR i WIRON to dwa wskaźniki referencyjne, które służą do ustalania oprocentowania kredytów ze zmiennym oprocentowaniem, obligacji i innych instrumentów finansowych. Trudno sobie dziś wyobrazić sprawne i transparentnie funkcjonujący rynek finansowy bez wskaźników referencyjnych.
WIBOR (Warsaw Interbank Offered Rate) jest to referencyjna stopa procentowa, po której banki są gotowe pożyczać pieniądze na rynku międzybankowym. Wartość WIBOR jest ustalana w każdy dzień roboczy na tzw. fixingu. Jest to wskaźnik, który towarzyszy nam od początku transformacji ustrojowej i cały czas działa bezbłędnie. WIBOR jest zgodny również z unijnym Rozporządzeniem BMR, a jego proces jest ściśle kontrolowany przez Administratora wskaźników i nadzorowany przez Komisję Nadzoru Finansowego.
Wysokość WIBOR jest skorelowana ze stopami procentowymi Narodowego Banku Polskiego (NBP). Kiedy Rada Polityki Pieniężnej, organ NBP, zdecyduje o podniesieniu stóp procentowych, albo gdy taka decyzja jest oczekiwana przez rynek, to należy się spodziewać, że WIBOR również będzie rósł, a wraz z nim nasze raty kredytowe. W przypadku obniżki stóp lub gdy taka obniżka jest oczekiwana, WIBOR zazwyczaj spada, a kredytobiorcy mogą cieszyć się z niższych rat kredytu.
WIRON (Warsaw Interest Rate Overnight) jest kalkulowany na podstawie danych transakcyjnych depozytów jednodniowych i określa koszt pieniądza na okres jednego dnia (overnight). W celu dokonania kalkulacji na dłuższy okres (np. 1, 3 lub 6 miesięcy), pod uwagę bierze się stawki WIRON z takiego okresu, a następnie wyliczany jest procent składany z na podstawie stawki WIRON z poszczególnych dni. Tak powstaje np. WIRON 1M Stopa Składana (dla jednego miesiąca) lub WIRON 3M stopa skłądana (dla trzech miesięcy).
Stawka jednodniowa jest niekiedy określana jako stopa wolna od ryzyka (risk free). Wynika to z tego, że w przeciwieństwie do stawek terminowych IBOR (np. WIBOR) zasadniczo nie zawiera komponentu ryzyka kredytowego (ryzyko, że w dłuższym czasie trwania pożyczki sytuacja pożyczkobiorcy pogorszy się i nie zwróci on pożyczki) oraz ryzyka związanego z oczekiwaną w danym terminie zmianą stóp procentowych banku centralnego.
Stawkę WIRON oblicza się na podstawie jednodniowych transakcji depozytowych skłądanaych w bankach przez inne banki, instytucje finansowe i duże przedsiębiorstwa.. Jest wskaźnikiem cechującym się wysoką zmiennością, opartym tylko na realnych transakcjach.
Dlaczego reforma wskaźnikowa jest potrzebna?
Niektóre kraje mają za sobą udaną reformę dotycząca zamiany m.in. LIBOR na inne wskaźniki. Nowe wskaxniki referencyjne opierają się – podobnie jak WIRON – na depozytach jednodniowych. Ich zaletą jest to, że do ustalania stawek jednodniowych można skorzystać z wielu danych transakcyjnych.
Należy w tym miejscu uciąć wszystkie spekulacje, które sugerują, że reforma wynika z wadliwości WIBOR. Zarówno prezes UOKiK (Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów i jak i KNF (Komisji Nadzoru Finansowego) zgodnie podkreślają, że WIBOR jest wskaźnikiem wiarygodnym i w pełni transparentnym.
Celem reformy jest dostosowanie wskaźników referencyjnych w Polsce do globalnych trendów, które podążają w kierunku depozytów jednodniowych. Co więcej, WIRON, który jest ustalany na podstawie znacznej liczby transakcji, bez koneiczności korzystania z innych źródeł danych.
Co czeka klientów w związku z reformą?
Od 2023 roku banki mogą stosować WIRON w nowych umowach. Po zakończeniu reformy (prawdopodobnie w 2027 r.) WIRON (albo inny wskaźnik, który zostanie ostatecznie wybrany na następcę WIBOR) będzie obowiązywał nie tylko w nowych umowach. Konieczna będzie również konwersja z WIBOR-u na nowy wksaźnik w umowach, które już zostały zawarte. Banki w tym celu przygotują aneksy do umów, które zostaną zaproponowane klientom.
Bez wątpienia potrzebna jest również akcja edukacyjna, które obejmie pracowników banku i klientów. Pozwoli to uniknąć elementu zaskoczenia wśród kredytobiorców.
Wskaźnik WIRON (albo inny wskaźnik) nie powinien spowodować znaczącej zmiany w wysokości rat, ponieważ zgodnie z postanowieniami BMR zostanie zapewne zastosowany współczynnik korygujący, czyli tzw. spread. Jego zadaniem jest możliwe ograniczenie różnic między dotychczasowym wskaźnikiem, a wskaźnikiem który go zastąpi. Reforma wskaźników ma zatem znaczenie bardziej techniczne, a jej celem jest dostosowanie się do ogólnej tendencji panującej na rynkach światowych.
Najnowsze informacje o reformie wskaźnikowej znajdziesz na Banki w Polsce.
—
Artykuł sponsorowany